Hệ thống tái tạo năng lượng đã được nhiều hãng ô tô vận dụng cho một số mẫu xe của mình, cả cho ô tô động cơ đốt trong (ICE) truyền thống và ô tô điện (EV). Nguyên lý hoạt động của hệ thống tái tạo năng lượng là tận dụng quán tính hay gọi là “đà” hoặc “trớn” của vật thể đang chuyển động, chuyển hóa thành năng lượng dưới dạng điện hoặc tích trữ dưới dạng cơ năng. Quán tính này chỉ xuất hiện khi vật thể giảm tốc độ chuyển động. Hệ thống phanh tái tạo năng lượng (Regenerative braking system – RBS) có hiệu năng cao, cấu tạo không quá phức tạp, giá thành chế tạo không quá cao nên hầu như tất cả ô tô EV đều có RBS.

Lái một chiếc EV, khi muốn giảm tốc độ hoặc dừng xe, trước hết người lái phải ngớt ga hoặc rời chân từ bàn đạp ga (đúng hơn là bàn đạp “điện”) sang bàn đạp phanh, việc này tương tự khi người đi xe đạp ngừng đạp nhưng xe vẫn chuyển động. Chỉ có điều, EV nặng hàng tấn và vận tốc lớn hơn xe đạp nhiều nên quán tính và động năng của nó rất lớn. Nếu thu hồi được động năng này để chuyển hóa thành điện năng thì sẽ được một lượng điện đáng kể. Rất may, EV có nguồn động lực là khối pin, cấp điện cho motor hay động cơ điện quay và truyền chuyển động làm quay các bánh xe, đẩy xe đi tới. Motor điện lại có tính “thuận – nghịch”, có nghĩa là khi nhận điện năng từ khối pin, nó quay và gọi là biến điện năng thành cơ năng. Ngược lại, khi nhận cơ năng hay lực khác làm motor quay thì nó phát ra điện, như một máy phát điện và gọi là biến cơ năng thành điện năng. Nguồn động năng vùa kể trên, được truyền ngược từ các bánh xe trở lại motor, chính là lực làm nó quay, chuyển motor từ vai trò động cơ sang máy phát điện. Việc sinh ra điện như vậy phải tiêu tốn một lượng cơ năng hay tạo ra lực cản, hãm bớt chuyển động quay của các bánh xe lại. Cái này gọi là “một công, đôi việc”, tức là RBS vừa phanh được xe, lại vừa có điện để nạp ngược lại cho khối pin của EV. Tùy thuộc vào nhà chế tạo mà RBS có hiệu năng đến đâu. Trong thực tế, nhiều trường hợp lái xe chỉ cần ngớt ga, không hề đệm phanh mà EV vẫn có thể dừng hẳn. Ở đây phải nhấn mạnh RBS chỉ hỗ trợ quá trình phanh xe, nó hoàn toàn không thể thay thế hệ thống phanh (thủy lực hoặc điện). Vì vậy không có chuyện EV không có chân phanh hoặc không bao giờ phải phanh khi muốn dừng xe! Các bài học lái xe luôn đúng và nguyên giá trị. Người lái phải luôn làm chủ tốc độ, trong những trường hợp cần thiết, không những phải phanh mà phải phanh sao cho chuẩn xác với tình huống giao thông hiện hữu.

Minh Phuong

Bạn cần đăng nhập để tương tác với nội dung này:
Đăng nhập.