Trung Quốc bỏ xa Châu Âu trong cuộc đua cung ứng nguyên liệu pin ô tô điện

Kể từ khi ô tô được phát minh ở Châu Âu cách đây 136 năm, ngành công nghiệp này đã phát triển và trở thành nền tảng cho sự thịnh vượng kinh tế của lục địa già.

Tuy nhiên, kể từ khi Trung Quốc nắm quyền kiểm soát lớn hơn với chuỗi cung ứng cho xe điện, ngành ô tô của Châu Âu đang phải đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất lịch sử.

Emma Nehrenheim, giám đốc Northvolt, một công ty khởi nghiệp sản xuất pin tiên tiến nhất Châu Âu, cho biết: nếu muốn giành lại chuỗi cung ứng ô tô điện, phương Tây không chỉ cần quan tâm tới xây dựng nhà máy pin mà còn phải chú trọng phát triển toàn bộ hệ sinh thái từ khai thác, tinh chế đến thiết kế công nghệ hóa học cho quá trình sản xuất. Nữ giám đốc chia sẻ: “Bên nào đạt được công suất chế biến lớn hơn sẽ có quyền chi phối việc mua bán nguyên liệu trên thị trường.”

Bởi chính quyền châu Âu đặt mục tiêu chấm dứt việc bán xe xăng dầu mới vào năm 2035, nên EU có nhiều tham vọng lớn với thị trường xe điện. Các nhà lãnh đạo của khối chia sẻ, họ có kế hoạch ban hành luật về nguyên liệu thô để tài trợ cho các dự án chiến lược và xây dựng kho dự trữ nguyên liệu cho sản xuất xe điện.

Tuy vậy, không dễ gì để đánh bật Trung Quốc khỏi vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất pin xe điện. Benchmark Mineral Intelligence dự kiến, quốc gia Đông Á này vẫn sẽ sản xuất tới 76% lượng pin lithium-ion toàn cầu, so với chỉ 7% của EU trong năm nay.

Francis Wedin, giám đốc điều hành của Vulcan Energy, một công ty ở Đức được kỳ vọng sản xuất thành công lithium, một nguyên liệu chính của pin, lưu ý: “Châu Âu phải xây dựng rất nhiều nhà máy nữa mới có thể bù đắp vào chuỗi cung ứng nguyên liệu cho pin xe điện. Lâu nay, Trung Quốc đã đi trước EU rất nhiều trên khía cạnh này.”

Vulcan – doanh nghiệp sở hữu Stellantis, một nhà sản xuất ô tô được thành lập sau khi hợp nhất hãng sở hữu xe Jeep – Fiat Chrysler và hãng sở hữu xe Peugeot – PSA, đã đầu tư 50 triệu Euro để sản xuất lithium theo công nghệ mới. Theo đó, Vulcan muốn bắt đầu sản xuất lithium ở Đức từ năm 2025 và lithium sẽ được chiết xuất trực tiếp bằng năng lượng địa nhiệt từ nước muối. Trước đó, lithium chỉ có thể được sản xuất thông qua khai thác và xử lý đá cứng ở Úc và Trung Quốc, hoặc được bốc hơi dần từ nước muối ở Chile. 

Tuy nhiên, trước sự gia tăng về lãi suất và chi phí năng lượng, giám đốc các nhà máy sản xuất pin của châu Âu lo ngại: Lục địa này sẽ phụ thuộc nguồn nguyên liệu vào các công ty Châu Á, bao gồm CATL của Trung Quốc, LG Chem của Hàn Quốc và Panasonic của Nhật Bản.

Roland Getreide, giám đốc Livista Energy có trụ sở tại Luxembourg, một công ty đang tìm cách xây dựng các nhà máy tinh chế lithium ở Anh và Châu Âu, cho biết việc chuẩn bị sẵn sàng chuỗi cung ứng cho xe điện khi nhu cầu tăng cao đang tạo ra nhiều vấn đề của ngành. Ông nói: “Châu Âu đang cố gắng dùng tiền để cạnh tranh với những người đã đi trước họ tận 20 năm”.

Ngay cả khi Châu Âu thu hút đầu tư sản xuất pin, các giám đốc điều hành vẫn nhận thấy sự cách biệt lớn về đầu tư giữa một công ty Châu Âu bản địa hỗ trợ chuỗi cung ứng địa phương với các nhà sản xuất pin Châu Á với các nhà máy “vệ tinh” ở Châu Âu. Tháng trước, CATL đã công bố một khoản đầu tư khổng lồ trị giá 7 tỷ USD vào một siêu nhà máy sản xuất pin ở Hungary.

Mark Thompson, giám đốc điều hành của công ty vật liệu tiên tiến Úc Talga cho biết: “Các nhà máy vệ tinh tại Châu Âu (của các hãng pin từ Châu Á) sẽ nhập khẩu nguyên liệu ở dạng bán thành phẩm hoặc thành phẩm do chính họ sản xuất. Do đó, Tulga đang phát triển một dự án ở Thụy Điển để chiết xuất và xử lý than chì, một thành phần tối quan trọng với cực dương của pin.

Châu Âu hầu như không có hoạt động sản xuất lithium và graphite nào. Project Blue, một công ty tư vấn về các khoáng sản quan trọng cho biết, phương Tây chỉ sở hữu một trong 15 nhà sản xuất mangan sunfat cho pin trên thế giới và nắm giữ 9% nguồn cung cấp hóa chất coban toàn cầu.

Các nhà sản xuất pin Châu Âu vẫn phải sử dụng nguyên liệu từ nước ngoài trong một thời gian, vì cần nhiều thời gian để triển khai các dự án khai thác mỏ. Thompson nói: “Chúng ta không thể tránh khỏi việc nhập nguyên liệu từ bên ngoài trong thời gian đầu”.

Ngành ô tô của Châu Âu cũng phải đối mặt với những thách thức trong việc thiết lập chuỗi cung ứng cho động cơ điện, bộ phận có giá trị thứ hai trong xe điện. Bộ phận này sử dụng đất hiếm, một hợp chất gồm 17 nguyên tố cực kỳ khó chiết xuất và xử lý để sản xuất nam châm chuyên dụng. Trớ trêu thay, Trung Quốc đang thống trị sản xuất và chế biến loại nguyên liệu này, ước tính chiếm 80% thị phần toàn cầu.

Hiện tại, chỉ có một công ty trong chuỗi cung ứng của Châu Âu — Neo Performance Materials tại Canada — có khả năng phân tách đất hiếm để sử dụng trong nam châm. Công ty hiện nắm quyền thăm dò một mỏ đất hiếm ở Greenland, một quốc gia tự trị thuộc vương quốc Đan Mạch.

Tuy vậy, Hastings Technology Metals, một công ty khai thác đất hiếm của Úc, vừa đạt được thỏa thuận mua lại 22% cổ phần của Neo Performance. Thỏa thuận này được tài trợ bởi một khoản đầu tư trị giá 150 triệu đô la Úc từ một nhóm gắn liền với Andrew Forrest, một trong những người đàn ông giàu nhất Úc. Bằng chứng này gợi ý rằng, tương lai của ngành công nghiệp ô tô của Châu Âu đang nằm trong một mạng lưới địa chính trị rộng lớn và không hề đơn giản hơn.

Constantine Karayannopoulos, giám đốc điều hành của Neo Performance Materials, cho biết: Châu Âu vẫn đang ngầm thừa nhận vai trò thống trị quan trọng của Trung Quốc. Ông nói: “Chuỗi cung ứng xe điện ở Châu Âu vẫn còn thiếu một nhà sản xuất đất hiếm. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn là nơi sản xuất và tiêu thụ nguồn nguyên liệu này lớn nhất.” Neo đặt mục tiêu sản xuất nam châm ở Estonia từ năm 2024 để tiêu thụ lượng đất hiếm được phân tách. GKN ở Vương quốc Anh cũng đang tìm hiểu quy trình chế tạo nam châm EV.

Nils Backeberg, người sáng lập Project Blue, chia sẻ: Trung Quốc đang tiếp tục nhắc nhở các quốc gia khác về sự thống trị của họ với thị trường nguyên liệu cho EV. Tháng trước, họ đã tăng hạn ngạch khai thác đất hiếm hàng năm lên mức cao kỷ lục 25% để chi phối giá nguyên liệu này trên thị trường: “Động thái này một lần nữa nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang nắm giữ tất cả các quân bài quan trọng trong chuỗi cung ứng nguyên liệu cho thị trường xe điện”.

(Theo Financial Times)

Bạn cần đăng nhập để tương tác với nội dung này: Đăng nhập.