Xe điện và khả năng chống nước: Sự thật cần hiểu đúng

Nhiều người cho rằng xe điện có thể “lội nước thoải mái”. Thực tế, các linh kiện vẫn có nguy cơ hỏng hóc khi tiếp xúc với nước ngập. Hoàn lưu bão Kajiki vừa qua gây mưa lớn tại Hà Nội và nhiều tỉnh từ miền Trung trở ra trong ba ngày 25–27/8, khiến nhiều tuyến phố ngập sâu. Tại các điểm này, trong khi hầu hết xe xăng, xe máy phải dừng lại hoặc tìm đường vòng, khá nhiều xe điện vẫn di chuyển qua vùng nước ngập. Những hình ảnh này đã tạo nên một nhận thức phổ biến: xe điện có lợi thế vượt trội khi đi qua vùng ngập do không lo chết máy hay thủy kích. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định đây là một ngộ nhận tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Chuẩn chống nước IP67/IP68: Không phải “bùa hộ mệnh”

Hầu hết xe điện hiện nay được trang bị pin và động cơ đạt chuẩn chống nước IP67 hoặc IP68. Theo thông số:

√ IP67 cho phép thiết bị chịu ngâm trong nước 30 phút ở độ sâu một mét.
√ IP68 có thể chịu ngâm lâu hơn và sâu hơn (1,5–2 mét), tùy công bố của nhà sản xuất.

Nghe qua, những con số này khá yên tâm. Nhưng thực tế, các chuẩn này chỉ được thử nghiệm trong môi trường phòng thí nghiệm, với nước sạch, tĩnh lặng, không bùn đất, không hóa chất, không rác thải và không có áp lực dòng chảy, theo tiêu chuẩn IEC.

Tại Việt Nam, một số hãng cũng từng thử nghiệm tương tự trong bể nước sạch. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào chứng minh khả năng chịu đựng khi ngập nước liên tục nhiều ngày trong môi trường nước bẩn.

Thực tế đường phố: Khắc nghiệt hơn nhiều

Khi xe đi trong đường ngập thực tế, nước thường chứa bùn đất, rác thải, hóa chất ăn mòn, và liên tục bị khuấy động bởi dòng chảy hoặc sóng từ phương tiện khác.

“Những yếu tố này tạo ra áp lực nước lớn hơn nhiều so với môi trường thử nghiệm, dễ khiến nước xâm nhập vào pin, mô-tơ hay bộ điều khiển”, kỹ sư Nguyễn Văn Minh (Học viện Kỹ thuật Quân sự) phân tích. “Vì vậy, dù đạt IP67 hay IP68, xe điện vẫn không thể coi là ‘tàu ngầm’ bất khả xâm phạm.”

Hơn nữa, khả năng chống nước phụ thuộc lớn vào gioăng cao su, keo dán và vật liệu làm kín. Các chi tiết này có tuổi thọ giới hạn, dần lão hóa theo nhiệt độ, độ ẩm, bụi bẩn.

“Khi gioăng bị chai cứng, nứt hoặc biến dạng, khả năng chống nước giảm rõ rệt. Xe mới có thể đạt IP67, nhưng sau vài năm, mức bảo vệ khó còn nguyên vẹn”, TS. Lê Thanh Hải (ĐH Bách khoa Hà Nội) nhấn mạnh.

Hậu quả khi nước xâm nhập

√ Pin: tăng nguy cơ chập điện, phồng rộp, thậm chí cháy nổ.
√ Mô-tơ điện: nước bẩn gây oxy hóa dây đồng, giảm hiệu suất, tạo tiếng ồn.
√ Bộ điều khiển và cảm biến: dễ lỗi hệ thống, khiến xe hoạt động chập chờn hoặc không khởi động.
√ Linh kiện cơ khí: bạc đạn mất mỡ bôi trơn, tăng ma sát; khung sườn, càng, phanh, treo và các chi tiết kim loại bị oxy hóa, rỉ sét.

Những hỏng hóc này thường âm thầm, khó phát hiện ngay, nhưng lâu dài làm chi phí bảo dưỡng tăng cao và xe nhanh xuống cấp.

Chi phí sửa chữa đắt đỏ

√ Khi xe điện ngập nước, quy trình xử lý rất phức tạp: phải tháo pin, mô-tơ, linh kiện điện tử để kiểm tra, sấy khô và làm sạch.
√ Nếu pin ngấm ẩm, thường phải thay cả cụm pin, chi phí có thể chiếm tới 30–40% giá trị xe.
√ Mô-tơ hoặc bộ điều khiển hỏng thường cũng phải thay mới.

Thực tế, nhiều khách hàng đã phải trả giá đắt. Ví dụ, anh Trần Minh Tuấn – chủ xe VF 8 tại Hà Nội – chia sẻ: “Tôi từng tự tin lái xe qua nhiều đoạn ngập sâu nghĩ rằng xe điện không sợ nước. Kết quả sau 3 tháng, hệ thống điện gặp sự cố, phải sửa gần 50 triệu đồng.”

Khuyến cáo từ chuyên gia

Xe điện có chống nước, nhưng không có nghĩa có thể lội nước thoải mái. Chuẩn IP67/68 chỉ là biện pháp giảm rủi ro trong tình huống bất khả kháng, không phải tính năng để lạm dụng.

Để bảo vệ phương tiện, chuyên gia khuyến nghị

√ Tránh đi vào vùng ngập sâu trên 20–30 cm.
√ Nếu buộc phải đi, hãy di chuyển chậm và đều, tránh tạo sóng lớn.
√ Sau khi đi qua, nên đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng để kiểm tra.
√ Thường xuyên bảo dưỡng gioăng cao su, hệ thống kín nước.
√ Không nên coi khả năng chống nước là “lá chắn tuyệt đối”.

“Người dùng cần hiểu rằng bảo vệ xe trước nước ngập không chỉ tiết kiệm chi phí sửa chữa mà còn đảm bảo an toàn cho chính bản thân”, kỹ sư Nguyễn Văn Minh kết luận.

Chi tiết xem thêm tại bài viết này (Hướng dẫn lái xe VinFast an toàn qua đường ngập nước)

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến các đợt mưa lớn, ngập lụt ngày càng thường xuyên, việc có cái nhìn đúng đắn về khả năng chống nước của xe điện không chỉ giúp người dùng tránh được những tổn thất không đáng có, mà còn góp phần xây dựng thói quen sử dụng phương tiện an toàn và bền vững.

Theo VnExpress (Rủi ro tiềm ẩn khi ‘thần thánh hóa’ khả năng lội nước của xe điện)

Bạn cần đăng nhập để tương tác với nội dung này: Đăng nhập.