“Hộ chiếu” pin có thể tạo ra nền kinh tế tuần hoàn cho xe điện

tái chế pin xe điện

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, giao thông vận tải hiện chiếm 37% lượng khí thải CO2 toàn cầu, điều đó có nghĩa việc giảm thiểu carbon của ngành giao thông vận tải là một phần thiết yếu trong chiến lược ứng phó biến đổi khí hậu. Trọng tâm của quá trình này là chuyển đổi từ phương tiện sử dụng động cơ đốt trong truyền thống sang phương tiện chạy bằng điện.

Năm 2022 doanh số bán ô tô điện toàn cầu tiếp tục có xu hướng tăng mạnh, với 2 triệu chiếc được bán ra trong quý đầu tiên – tăng 75% so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, bên cạnh đẩy mạnh sản xuất đáp ứng nhu cầu sử dụng xe điện ngày càng gia tăng, các nhà sản xuất cũng cần chú ý nhiều hơn đến việc tái sử dụng, chuyển đổi mục đích sử dụng và tái chế pin xe điện.

tái chế pin xe điện
Các nhà sản xuất ô tô đang đẩy mạnh phát triển xe điện và đầu tư vào tái chế

Thị trường tái chế pin xe điện hiện tại

Hiện tại, chỉ có khoảng 5% pin lithium-ion (Li-ion) được tái chế trên toàn cầu, đây là một tình trạng đáng lo ngại, đặc biệt khi Tổ chức Hòa bình Xanh (Greenpeace) dự đoán rằng hơn 12 triệu tấn pin Li-ion dự kiến sẽ không còn được sử dụng vào năm 2030. Đây không chỉ là một lượng chất thải khổng lồ mà khả năng tái chế pin kém còn có thể hạn chế đáng kể tốc độ của quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Vấn đề này đã và đang được giải quyết bằng một loạt các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ tái chế gần đây. Điển hình tại Vương quốc Anh, các công ty trong chuỗi cung ứng như Veolia, British Volt và European Metal Recycling đều đã công bố các dự án tái chế lớn vào năm 2022 nhằm xử lý hàng chục nghìn tấn pin mỗi năm. Với sự hỗ trợ của các dự án trên, nhóm WMG tại Đại học Warwick dự đoán rằng việc tái chế có thể cung cấp 22% vật liệu pin cần thiết cho Anh vào năm 2040.

Châu Âu cũng đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực tái chế. Một hãng xe của Đức gần đây đã công bố một chương trình thí điểm có thể tái chế tới 97% thành phần của pin, hay một nhà sản xuất khác ở Pháp đang tìm cách tái sử dụng pin xe điện làm thiết bị lưu trữ năng lượng.

Tuy nhiên, việc tái chế pin Li-ion vẫn còn chậm so với ngành công nghiệp sản xuất xe điện đang phát triển nhanh chóng khi gặp phải các rào cản về tính kinh tế của việc tái chế pin, sự phức tạp về công nghệ tái xử lý các loại pin đang ngày một đa dạng.

Vấn đề môi trường trong việc tái chế pin xe điện

Hiện tại, một trong những vấn đề chính của pin xe điện là tác động xấu đến môi trường tại các bãi chôn lấp và khu vực xử lý pin. Một số thành phần chính của pin như đồng, niken và chì có thể rất độc hại. Khi pin phân hủy, các hóa chất này có thể rò rỉ ra khu vực xung quanh, gây hại cho hệ sinh thái địa phương.

Theo một báo cáo của UNICEF và Pure Earth, pin axit chì có nguy cơ gây hại rất lớn, cứ ba trẻ em trên toàn cầu thì có một trẻ bị nhiễm độc chì do tái chế pin axit chì không đúng cách. Về lâu dài, vấn đề này có thể gây ra hậu quả nặng nề nếu không được giải quyết. Theo ước tính, nhiễm độc chì là nguyên nhân làm giảm khoảng 2% GDP ở châu Á và 4% ở châu Phi do ảnh hưởng đến năng suất lao động ở một số cộng đồng. Việc gia tăng tỷ lệ tái chế pin có thể làm giảm tác động tiêu cực của xe điện đối với môi trường và con người.

Tái chế cũng đóng góp vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu bằng cách cung cấp các nguyên liệu cần thiết hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng. Ví dụ, năng lượng mặt trời cần lượng đồng gấp 2 lần so với các phương pháp tạo năng lượng truyền thống. Con số này đối với năng lượng điện gió là 5 lần.

Xu hướng sử dụng năng lượng tái tạo ngày càng phổ biến nhưng các dự án khai thác không được đầu tư dẫn đến thiếu nguồn cung các kim loại như coban và đồng. Do đó, tái chế kim loại đã qua sử dụng từ pin có thể hỗ trợ sản xuất năng lượng sạch, thúc đẩy công cuộc chống lại sự nóng lên toàn cầu.

Luận cứ kinh tế cho việc tái chế pin

Hiện nay, các công ty và chính phủ các nước thường ưu tiên khả năng sinh lời của việc tái chế pin. Việc hỗ trợ cung cấp các khoáng sản quan trọng sẽ khiến giá kim loại giảm xuống. Điều này giúp bình ổn giá xe điện để người tiêu dùng dễ tiếp cận hơn và thúc đẩy sự tiếp nhận cũng như chuyển dịch sang phương tiện xanh.

Tái chế pin cũng mang lại lợi ích kinh tế rất lớn. Hiện tại, cơ sở hạ tầng và ngành công nghiệp tái chế đang cần phát triển mạnh mẽ và được đầu tư hơn nữa. Việc mở rộng chuỗi cung ứng của ngành sẽ tạo ra việc làm mới, thúc đẩy hoạt động kinh tế và tăng trưởng. Trên thực tế, thị trường pin lithium-ion toàn cầu được dự đoán sẽ tăng từ 4,6 tỷ USD vào năm 2021 lên 22,8 tỷ USD vào năm 2030, theo Markets and Markets. Và trong thời gian ngắn, thị trường chuyển đổi mục đích sử dụng và tái chế có thể cạnh tranh để giành được lượng pin đã hết vòng đời. Nhưng về lâu dài, những thị trường này sẽ bổ sung cho nhau, bởi pin sau khi được chuyển đổi mục đích sử dụng cũng sẽ cần tái chế.

Bản thân sự tăng trưởng này là động lực rất cần thiết, đặc biệt là đối với các khu vực như châu Phi, nơi ngành công nghiệp tái chế pin cực kỳ kém phát triển. Trong khi các quốc gia này được hưởng lợi từ việc tạo ra việc làm, đa dạng hóa kỹ năng và thúc đẩy hoạt động kinh tế, thì việc chuyển đổi mục đích sử dụng pin có thể cải thiện nền kinh tế của họ một cách trực tiếp hơn nhiều. Pin được chuyển mục đích sử dụng cho phép tăng khả năng tiếp cận năng lượng ở những nơi có sự chênh lệch lớn về phân bổ nguồn điện.

Hộ chiếu pin liệu có phải là giải pháp?

Tái chế pin sẽ là động lực lớn cho tương lai bền vững. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trở ngại đối với sự phát triển của ngành này cần phải vượt qua nếu muốn phát huy hết tiềm năng. Quy định khác nhau giữa các quốc gia sẽ là rào cản hạn chế sự chuyển dịch của pin qua biên giới để tái chế và tái sử dụng. Ngoài ra, pin ngày càng phát triển, đạt hiệu suất cao và an toàn hơn thì việc tái chế cũng sẽ trở nên phức tạp hơn. 

Giải pháp để có thông tin rõ ràng hơn về vòng đời cũng như thời gian sử dụng pin trên xe điện là cung cấp dữ liệu về pin cho các bên liên quan như chính phủ và các công ty tái chế. Điều này giúp đảm bảo rằng bất kỳ loại pin nào cũng phù hợp để tái chế, tuân thủ các tiêu chuẩn liên quan và chứa những thành phần cần thiết để có thể tái chế hoặc tái sử dụng.

Liên minh Pin Toàn cầu (GBA) – tổ chức đa bên lớn nhất trong lĩnh vực này – gồm khoảng 110 chính phủ, các tổ chức trong ngành và tổ chức phi chính phủ như WEF, UNICEF, Tập đoàn Tài nguyên Á – Âu,… đang nỗ lực giải quyết một trong số những vấn đề này.

GBA đang phát triển “Hộ chiếu pin”, pin sẽ được “định danh”, hoạt động như một bản sao kỹ thuật số của chính nó, ghi lại thông tin quan trọng trong toàn bộ vòng đời. Nó sẽ cung cấp cho người dùng dữ liệu về nguồn gốc vật liệu, thành phần hóa học, lịch sử sản xuất cũng như  tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) và vòng đời của pin, dựa trên định nghĩa toàn diện về một loại pin bền vững. Dữ liệu kỹ thuật này sẽ được thu thập từ các bên liên quan trong chuỗi giá trị bao gồm các công ty khai thác, nhà máy lọc dầu, nhà sản xuất cell pin, nhà sản xuất phụ tùng gốc ngành ô tô, nhà sản xuất mô-đun,  nhà sản xuất pin và nhà tái chế.

Bằng cách thiết lập các chỉ số hiệu suất có liên quan, đồng thời theo dõi và xác thực hiệu suất của pin dựa trên các chỉ số này, Hộ chiếu Pin của GBA sẽ tạo ra sự minh bạch hơn trong chuỗi giá trị. Điều này cũng tạo điều kiện sử dụng tài nguyên hiệu quả, kéo dài tuổi thọ pin, tái sử dụng an toàn và tái chế pin hiệu quả hơn. 

Hơn thế nữa, hộ chiếu Pin còn là một sáng kiến có ảnh hưởng lớn đến mọi tầng lớp xã hội. Nó cũng sẽ tác động đến mọi khía cạnh trong cách chúng ta sử dụng những công nghệ điện đột phá của thế kỷ 21, từ việc bảo vệ những người làm việc ở dây chuyền sản xuất cho đến đảm bảo chất lượng pin cho người tiêu dùng ở khắp mọi nơi. 

(Theo automotiveworld.co)

1 2