Xe điện từng vượt mặt xe xăng từ trăm năm trước, lịch sử liệu có đang lặp lại?
Những năm gần đây, ô tô điện đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm trên toàn cầu. Tuy nhiên, có một sự thật không phải ai cũng biết là từ cả trăm năm trước, nó đã “áp đảo” xe chạy bằng động cơ đốt trong trên đường phố.
Ô tô chạy bằng xăng là phương tiện đã rất quen thuộc với chúng ta. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng, vào đầu thế kỷ 20, số lượng xe điện chạy trên đường nhiều hơn hẳn so với xe xăng.
Giai đoạn năm 1900 – 1912 là thời kỳ hoàng kim của xe điện. Theo thống kê, xe điện chiếm 1/3 tổng số ô tô lưu thông trên các con đường tại nhiều nơi ở Mỹ.
Tuy nhiên, sau đó, ngành công nghiệp sản xuất xe điện suy giảm, vì một số nguyên nhân chính như hệ thống sạc điện không đầy đủ và sự cạnh tranh của xe xăng. Thời điểm đó, xe xăng tại Mỹ được hưởng lợi từ mạng lưới nhiên liệu do chính phủ liên bang trợ cấp và do các công ty độc quyền điều hành.
Theo thời gian, cùng sự phát triển của công nghệ, cơ sở hạ tầng và nhu cầu cấp thiết của việc hạn chế phát thải ra môi trường, ngành xe điện toàn cầu đã dần hồi sinh, phát triển mạnh mẽ và dần giành lại vị thế năm xưa của mình.
Cuộc đối đầu giữa xe điện và xe xăng cũng vì thế mà nóng lên trở lại. Để hiểu hơn về “cuộc chiến” này, hãy cùng xem xét một số khía cạnh dưới đây.
Có một số ý kiến cho rằng pin xe điện thải ra môi trường sẽ gây ô nhiễm. Tuy nhiên, pin lithium-ion dùng trong nhiều dòng xe điện là loại không gây hại cho môi trường hay sức khỏe con người. Hơn nữa, chúng cũng có thể được tái chế với tỷ lệ cao.
Tiếp theo, việc xe điện hay xe xăng, xe nào phát thải nhiều khí CO2 ra môi trường hơn từ lâu cũng là vấn đề gây tranh cãi. Theo các chuyên gia, để đánh giá chính xác, chúng ta cần xem xét toàn bộ quá trình sản xuất và sử dụng của một chiếc xe. Đó được gọi là đánh giá vòng đời (LCA), bao gồm mọi thứ từ khai thác nguyên liệu, sản xuất, vận chuyển, sử dụng cho đến khi chiếc xe ngừng hoạt động.
Báo cáo được công bố vào tháng 7 năm ngoái của Hội đồng quốc tế về Giao thông sạch (ICCT) cho thấy xe điện đến nay vẫn có mức phát thải khí nhà kính thấp nhất trong vòng đời của mình.
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng tại Mỹ hiện nay, xe điện thải ra lượng khí thải trong suốt vòng đời chỉ bằng 1/3 so với xe chạy bằng động cơ đốt trong. Ngoài ra, nghiên cứu cho biết khoảng cách giữa xe điện với xe xăng sẽ ngày càng lớn hơn vì các nguồn nhiên liệu sạch cung cấp cho xe điện như năng lượng mặt trời và năng lượng gió đang phát triển mạnh mẽ.
Thành phố Vancouver (Canada) đã thực hiện một nghiên cứu LCA vào năm 2018, so sánh chiếc Focus chạy bằng xăng của Ford và chiếc xe điện i-MiEV của Mitsubishi với quãng đường 150.000 km. Kết quả là Focus thải ra 392 gram khí CO2 trên mỗi km, cao hơn đáng kể so với 203 gram của i-MiEV. Nghiên cứu kết luận: “Xe điện có lượng khí thải carbon thấp hơn đáng kể và tiêu thụ năng lượng trên mỗi km thấp hơn so với xe xăng”.
Cơ quan Giao thông và Môi trường châu Âu nhấn mạnh trong một phân tích LCA năm 2020: “Tiềm năng của ô tô điện trong việc giảm thiểu lượng khí thải CO2 là rất rõ ràng. Trung bình, xe điện ‘xanh’ hơn gần 3 lần so với ô tô chạy bằng dầu diesel và xăng”.
Tại Việt Nam, VinFast chắc hẳn là nhà sản xuất ô tô không còn xa lạ với mọi người. Tháng 1 năm nay, sau gần 3 năm kể từ khi những sản phẩm đầu tiên ra mắt và phân phối ở thị trường trong nước, VinFast tuyên bố từ cuối năm 2022 sẽ chuyển đổi thành hãng xe điện 100%, qua đó trở thành một trong những hãng xe tiên phong trên thế giới ngừng sản xuất xe xăng để chuyển sang xe thuần điện.
Đây được đánh giá là cơ sở vững chắc để hãng xe Việt hiện thực hóa mục tiêu bảo vệ môi trường, trở thành hãng xe điện công nghệ cao được ưa chuộng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới.
Ô tô chạy bằng xăng được đánh giá là dễ sử dụng, dễ nạp nhiên liệu và phù hợp cho những chuyến đi đường dài. Những đặc điểm này cùng chi phí trả trước thấp hơn, có nhiều phân khúc và lựa chọn hơn đã khiến xe xăng là một trong những lựa chọn được cân nhắc.
Về phía xe điện, có một thực tế là tuy loại xe này tốt cho môi trường nhưng một bộ phận người tiêu dùng vẫn đắn đo khi mua bởi lý do chi phí mua xe ban đầu tương đối cao. Thế nhưng, dữ liệu công bố vào năm ngoái cho thấy dù có giá không hề thấp nhưng xe điện thực sự có thể tiết kiệm tiền cho chủ sở hữu về lâu dài. Cơ bản, chi phí sử dụng xe ô tô bao gồm chi phí mua xe ban đầu và một số chi phí để “nuôi xe” như nhiên liệu, bảo dưỡng, sửa chữa và thay phụ tùng.
Để đưa ra kết luận xe điện “thân thiện” hơn với ví tiền của người tiêu dùng, một nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã tính toán cả lượng khí thải CO2 và toàn bộ chi phí trọn đời cho hầu hết mọi mẫu ô tô mới trên thị trường. Kết quả là không chỉ thân thiện hơn với môi trường, xe điện còn có chi phí rẻ hơn trong suốt thời gian tồn tại so với xe chạy bằng động cơ đốt trong.
Tại Mỹ, chi phí sạc thấp hơn so với chi phí đổ xăng có thể bù đắp cho việc giá mua xe ban đầu cao hơn theo thời gian. Thực tế là xe điện có một số lợi ích khác mà không phải ai cũng biết.
Một trong những ưu điểm lớn nhất của xe điện là giảm nhu cầu bảo dưỡng thường xuyên, bao gồm việc không phải thay dầu, không có bộ phận cơ khí nào bị hỏng hóc, không có hệ thống xả và tuổi thọ của các bộ phận khác như phanh có thể được kéo dài (bởi đây là phanh tái tạo năng lượng, giúp giảm bớt hao mòn).
Ngoài chi phí nhiên liệu và bảo dưỡng, xe điện còn tiết kiệm được chi phí một số khoản thuế so với xe xăng. Do xe xăng thường gây ô nhiễm môi trường nên phải đóng thêm thuế bảo vệ môi trường hoặc thuế bình ổn giá xăng.
Lấy chiếc Model 3 của Tesla - chiếc xe điện phổ biến nhất ở Mỹ làm ví dụ để so sánh. Nhóm nghiên cứu của MIT ước tính chi phí trọn đời của mẫu xe này tương đương với chiếc Altima của Nissan (được bán với giá thấp hơn 11.000 USD). Kết quả này được tính toán với bối cảnh người mua Model 3 không được hưởng ưu đãi thuế đối với xe điện.
Ông Chris Gearhart - Giám đốc Trung tâm Khoa học Di động Tích hợp tại Phòng thí nghiệm Năng lượng Tái tạo Quốc gia (Mỹ), cho biết ô tô điện sẽ trở nên cạnh tranh hơn về giá trong những năm tới khi giá pin giảm. Đồng thời, các công nghệ mới nhằm giảm lượng khí thải đang khiến những chiếc xe truyền thống trở nên đắt đỏ hơn.
Nhiều nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng xe điện sẽ “soán ngôi” của xe chạy bằng khí đốt ở Trung Quốc cùng một số nước châu Âu năm 2033, ở Mỹ năm 2036 và trên toàn thế giới vài năm sau đó.
Tại Việt Nam, hãy làm một phép tính đơn giản để so sánh. Nếu tính trung bình 100 km mất khoảng 10 lít xăng RON 95 (có giá khoảng 24.000 đồng/lít vào ngày 8/9), số tiền cần để đổ xăng là 240.000 đồng. Lấy mốc là 500 km, số tiền mà chủ xe xăng phải bỏ ra là 1,2 triệu đồng.
Trong khi đó, với xe điện của VinFast, ở mức 500 km, chủ xe sẽ phải chi khoảng 240.000 đồng tiền điện (theo ước tính của nhà sản xuất). Nếu thuê pin, với mẫu xe VF e34 (giá thuê 657.500 đồng/tháng cho quãng đường 500 km), tổng chi phí sẽ rơi vào khoảng 900 nghìn đồng.
Mục đích của chính sách thuê pin của VinFast là giảm giá thành sản phẩm. Trên thực tế, pin là một trong những thành phần đắt nhất của chiếc xe (có giá khoảng 200 triệu đồng), do đó, việc bỏ pin ra khỏi giá sản phẩm sẽ giúp giá xe thấp hơn, dễ tiếp cận với nhiều đối tượng khách hàng hơn. Hơn nữa, việc thuê pin cũng giúp khách hàng không phải lo lắng đến vấn đề tuổi thọ pin bởi VinFast hỗ trợ đổi pin mới khi khả năng nhận sạc xuống dưới 70%. Như vậy, khách hàng sẽ luôn được sử dụng pin mới với chất lượng đảm bảo nhất.
Tất nhiên, những con số trên chỉ mang tính tương đối nhưng có thể thấy rằng ngoài thân thiện với môi trường, việc sử dụng xe điện của VinFast còn “kinh tế” hơn so với xe xăng.
Trong bối cảnh giá cả có xu hướng “leo thang” như hiện nay, chắc hẳn bất cứ người tiêu dùng nào cũng sẽ cân nhắc kỹ lưỡng hơn trước khi đưa ra quyết định mua sắm. Việc “tậu xe” có lẽ lại càng được tính toán cẩn thận, đặc biệt là về chi phí sử dụng (gồm phí mua xe và phí duy trì) để đạt lợi ích lớn hơn trong thời gian dài hơn.
Việc lái xe điện, ngoài thực tế là không có nhiều tiếng ồn của động cơ thì về cơ bản, cũng tương đối giống lái xe thông thường. Tuy nhiên, một số lái xe chưa quen với ô tô điện cho rằng tiếng ồn từ bên ngoài lọt vào xe nhiều hơn so với xe xăng. Theo phân tích, điều này là do âm thanh của động cơ xe điện quá “êm”, dẫn tới tình trạng tài xế dễ nghe thấy âm thanh từ bên ngoài hơn.
Mặt khác, một số người cho rằng lái xe điện bớt căng thẳng hơn xe xăng vì tiếng ồn động cơ không quá lớn. Lấy mẫu ô tô điện VF e34 của VinFast làm ví dụ. Dòng sản phẩm này đã đánh dấu một bước tiến lớn trong ngành chế tạo và sản xuất ô tô của Việt Nam. Đặc biệt, với mục tiêu đem lại trải nghiệm lái xe thư giãn cũng như hạn chế ảnh hưởng đến những người tham gia giao thông khác, VinFast đã tạo ra động cơ vận hành êm ái, không gây tiếng ồn.
Ngoài ra, xe điện của VinFast còn được trang bị hệ thống âm thanh cảnh báo để giúp tài xế tập trung hơn, tránh gây buồn ngủ và đảm bảo an toàn. Ví dụ, chiếc VF e34 được thiết lập âm thanh cảnh báo, hệ thống phát hiện nguy cơ va chạm và cảnh báo luồng giao thông.
Bên cạnh đó, một số hãng xe lớn như BMW, Mercedes… còn trang bị hệ thống âm thanh giả lập trên các mẫu xe điện của mình để tạo tiếng giống động cơ đốt trong. Mục đích của việc này là tạo môi trường quen thuộc cho những người “đi xe điện nhưng lại nhớ xe xăng”.
Có thể nói, việc trang bị hệ thống âm thanh cảnh báo và âm thanh giả lập trên xe điện đã giúp loại xe này chinh phục được những vị khách khó tính nhất, tăng tính cạnh tranh với xe chạy bằng động cơ đốt trong.
Tạm kết
Theo các nghiên cứu, phân tích và ý kiến của nhiều tổ chức cũng như chuyên gia ngành ô tô vài năm gần đây, xe điện đang phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới đặt mục tiêu tương lai là hạn chế hay thậm chí là loại bỏ hoàn toàn xe xăng để bảo vệ môi trường, xe điện lại càng có thêm cơ hội để giành lại “ngôi vương” vốn dĩ thuộc về mình từ xe xăng.
Bạn cần đăng nhập để tương tác với nội dung này: Đăng nhập.
